Böyük eleniya (Elaenia spectabilis) - "Tyrannidae" fəsiləsinin "Elaeniinae" yarımfəsiləsinə aid olan bir quş növü. Taksonomiya və sistematika Böyük eleniya monotipik bir növdür. 20-ci əsrin ortalarında bəzi müəlliflər böyük eleniyanı və sarıqarın eleniyanı (E. flavogaster) eyni növ kimi qəbul edirdilər. Həmçinin, "Noronha eleniyası"nın (E. ridleyana) böyük eleniyanın yarımnövü olması təklif edilmişdir, lakin bu fikir geniş qəbul görməmiş və 1990-cı illərdə səhv olduğu sübut edilmişdir. Təsvir Böyük eleniya 16,5–18 sm uzunluğunda və 20–35 qram çəkisindədir. Bu növ, kiçik kəkilli böyük bir eleniyadır. Erkək və dişi fərdlərin lələk rəngi eynidir. Yetkin fərdlərin başı əsasən zeytun-qəhvəyi rəngdədir və kəklinin ortasında ağ zolaq ya yoxdur, ya da çox zəifdir. Üst hissələri tünd boz-zeytun rəngdədir. Qanadları tünd rəngdə olub, örtücü lələklərinin ucları ağ rəngdədir və bu, üç qanad zolağı kimi görünür. Quyruğu tünd rəngdədir. Boğazı boz, döşü tünd zeytun-boz, qarın və quyruqaltı örtükləri isə sarı rəngdədir. Hər iki cinsin gözləri tünd qəhvəyi və ya boz-qəhvəyi, dimdiyi qara olub, alt çənəsinin əsası açıq çəhrayı rəngdədir. Ayaqları və dırnaqları qara rəngdədir. Yayılması və yaşayış mühiti Böyük eleniya Amazon hövzəsində, cənub-şərqi Kolumbiya, şərqi Ekvador, şərqi Peru və şimali Boliviyadan Braziliyaya qədər yayılmışdır. Həmçinin, Braziliyanın Mato Qrosso do Sul ştatından cənub-şərqi Boliviya, Paraqvay və Uruqvayın şimal-qərbindən Argentinanın cənubuna qədər geniş ərazidə rast gəlinir. Bu quş əsasən düzənlik meşələrinin kənarlarında, kolluqlarda, ikinci dərəcəli meşələrdə və çay kənarı meşələrin ilkin mərhələlərində yaşayır. Qış aylarında isə daha çox çay kənarlarında (o cümlədən çay adalarında) və meyvəli ağacların olduğu ərazilərdə müşahidə edilir. Davranış Hərəkət: Böyük eleniya Braziliyanın cənubunda, cənub-şərqi Boliviya, Paraqvay, Uruqvay və Argentinada il boyu qalır. Bu ərazilərdə bəzi fərdlər avstral qışı (ümumiyyətlə mart-oktyabr) ərzində Amazoniyaya, şimali Boliviyaya, şərqi Peruya, şərqi Ekvadora və cənub-şərqi Kolumbiyaya miqrasiya edir. Qidalanma Böyük eleniya əsasən həşəratlar və meyvələrlə qidalanır. Tək-tək fəaliyyət göstərərək, meşə təbəqəsinin yuxarı hissələrində ovlayır. Ovunu və meyvələri oturaraq və ya qısa müddət havada asılı qalaraq toplayır. Çoxalma Böyük eleniya oktyabr-mart ayları arasında çoxalır. Yuva kiçik bir fincan şəklində olub, budaqlardan, xaricdən şibyə və mamırla örtülür, içərisi isə bitki lifləri və lələklərlə döşənir. Yuva adətən yer səthindən 4–6 m yüksəklikdə budaq çəngəlində qurulur. Bir dəfəyə iki yumurta qoyur. İnkubasiya müddəti 14–15 gün, balalar isə 17–19 gün sonra yuvadan uçur. Status "Beynəlxalq Təbiətin Mühafizəsi İttifaqı" (IUCN) böyük eleniyanı "ən az narahatlıq doğuran" kateqoriyasına daxil edib. Bu növün geniş yayılma sahəsi var, lakin populyasiya ölçüsü məlum deyil və azalma tendensiyası göstərir. Təcili təhlükələr müəyyən edilməmişdir. Bu quş, yayıldığı ərazilərdə qorunan təbiət sahələrində də müşahidə edilir.
https://ebird.org/species/larela1
https://en.wikipedia.org/wiki/Large_elaenia
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/large-elaenia-elaenia-spectabilis
https://birdsoftheworld.org/bow/species/larela1/cur/introduction
https://www.oiseaux.net/birds/large.elaenia.html
https://animalia.bio/large-elaenia
https://www.inaturalist.org/taxa/16734-Elaenia-spectabilis
Tarix : 5 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
