Belçika çoban iti - "Chien de Berger Belge" olaraq da tanınan, orta ölçülü Belçika mənşəli çoban iti cinsi. Bu cins, tüklərin tipinə və rənginə görə dörd fərqli növ üzrə yetişdirilir: uzun tüklü qara "Groenendael", sərt tüklü sarımtıl "Laekenois", qısa tüklü sarımtıl "Malinois" və uzun tüklü sarımtıl "Tervuren". "Amerikan Kennel Klubu" (AKC) bu dörd növü ayrı cinslər olaraq qəbul edir. Belçika çoban iti, Qərbi Avropada rast gəlinən bir çox çoban iti tipindən, o cümlədən "Bouvier des Ardennes", "Holland çoban iti" və "Alman çoban iti" kimi müasir cinslərdən təkamül etmişdir. Bu it cinsi əsrlər boyu belçikalı çobanlar tərəfindən istifadə edilmişdir. XIX əsrin sonunda bir cins klubunun qurulması ilə cinsin standartlaşdırılması üçün cəhdlər edilmişdir. Tarixi Avropanın digər ölkələrində olduğu kimi, XIX əsr boyunca çoban itləri standartlaşdırılsa da, Belçika çoban iti əsrin sonlarında nəsli tükənmək təhlükəsi ilə üzləşmişdir. 1891-ci ildə "Club de Chien Berger Belge" (Belçika Çoban İti Klubu) quruldu və Adolf Reul rəhbərliyində bir komanda, bu tipin sahədəki təhlilini apararaq, növün standartlaşdırılmasına çalışdı. 1905-ci ildə fərqli növlər arasında yetişdirilmənin qadağan edilməsi qərara alındı, lakin "Birinci Dünya Müharibəsinin" yaratdığı çətinliklər səbəbindən cinsin sayı azaldı. 1920-ci ildə növlər arasında cütləşməyə icazə verildi, 1945-ci ildən sonra isə cinsin nəsli bərpa olundu. Növün yaradılması və adlandırma "Groenendael" növü, 1885-ci ildə "Château de Groenendael" mülkünün sahibi Nikolas Rous tərəfindən yaradılmışdır. Bu növ tamamilə qara, uzun tüklü bir itdən yaranmışdır. Uzun tüklü, tamamilə qara, düz tük və uzun yaxalıq ilə xarakterizə olunur. "Malinois" növü, ilk dəfə olaraq öz tipinə uyğun yetişdirilən növ olub, adını Belçikanın Mexelen regionundan alır. Qısa tüklü, sarımtıl rəngdədir. "Laekenois" növü, "Château de Laeken" mülkü ilə əlaqəlidir və ən nadir olan növdür. Bu növ, Belçika kraliyyət ailəsinin himayəsini qazanmışdır. Sərt tüklü, sarımtıl rəngdədir. "Tervuren" növü, M. Corbeel tərəfindən yetişdirilmiş və adını Belçikadakı Tervuren bölgəsindən almışdır. Uzun tüklü, sarımtıl rəngdə və qara ayaqlara sahibdir. Xüsusiyyətləri Belçika çoban iti, orta ölçülü, atletik quruluşlu bir itdir. Çəkisi 20-30 kq arasında, boyu isə 56-66 sm arasında dəyişir. Uzun, dar başlı və dik qulaqlıdır. Bədən quruluşu əzələli, amma ağır olmayan bir quruluşa malikdir. Belçika çoban itləri ümumiyyətlə sağlam itlərdir, lakin "Malinois növü" bəzi xəstəliklərə, xüsusilə də "hip displaziyası" və "epilepsiya" kimi genetik xəstəliklərə meyllidir. Cinsin ömrü 12-14 il arasında dəyişir. Belçika çoban itləri çox ağıllı, ayıq və həssasdır. Onlar yaxşı təlim olunur və güclü qoruma instinktləri ilə ətraflarını qorumağa meyllidirlər. İstifadə Belçika çoban itləri, əsasən ev heyvanı və ya yoldaş itləri olaraq saxlanılır. Bütün növlər itlər üçün təşkil edilən "Obedience" və "Schutzhund" kimi yarışmalarda iştirak edə bilər. "Laekenois" Belçika ordusu tərəfindən müxtəlif rollarda istifadə olunur, "Tervuren" isə narkotik aşkar etmə itləri olaraq istifadə edilir. "Malinois" növü, xüsusilə ABŞ, İsrail və Avstraliya kimi ölkələrin hərbi və təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən geniş istifadə olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Belgian_Shepherd
https://a-z-animals.com/animals/belgian-shepherd/
https://www.akc.org/dog-breeds/belgian-sheepdog/
https://dogtime.com/dog-breeds/belgian-sheepdog
https://www.britannica.com/animal/Belgian-Malinois
https://www.thesprucepets.com/dogs-from-belgium-5194600
https://www.thekennelclub.org.uk/search/breeds-a-to-z/breeds/pastoral/belgian-shepherd-dog-malinois/
https://www.purina.co.uk/find-a-pet/dog-breeds/belgian-shepherd-malinois
https://www.dogster.com/dog-breeds/belgian-shepherd-groenendael
https://parkwoodanimalhospital.com/client-resources/breed-info/belgian-shepherd/
https://www.articlesfactory.com/articles/animals-and-pets/belgian-sheepdog.html#google_vignette
https://www.countryliving.com/uk/wildlife/dog-breeds/a61625286/belgian-shepherds/
Tarix : 23 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
