Aspromont döyüşü - 1862-ci ilin 29-30 oktyabr tarixində İtaliyanın cənubunda, Aspromont dağları yaxınlığında baş vermiş döyüş. Bu döyüş, İtaliyanın birləşmə prosesinin vacib bir mərhələsi olaraq tarixi əhəmiyyət kəsb edir. Döyüşün iştirakçıları, İtaliya Krallığının hökumət qüvvələri ilə, məşhur İtalyan müharibə lideri və millətçi Cüzeppe Qaribaldi'nin rəhbərlik etdiyi könüllülər, yəni "Qırmızı Köynəklər" idi. Səbəbləri İtaliya 19-cu əsrin ortalarında birləşmə prosesində idi. 1859-1860-cı illərdə Garibaldinin rəhbərlik etdiyi "Qırmızı Köynəklər", Cənub İtaliya'da Krallıq Neapol və Siciliyanı fəth etmiş, və Cənub İtaliya'da hökumət qurmaq istəyirdilər. Bu, İtaliya Krallığının Şimalında hökumətin mövqeyinə təhdid yaratmaqda idi. 1861-ci ildə, İtaliya Krallığı rəsmi olaraq birləşdi, lakin bir çox bölgə hələ də qeyri-stabil idi və əksər müstəqillik tərəfdarları hələ də döyüşlərini davam etdirirdilər. Cüzeppe Qaribaldi, Krallıqla barışmaq istəsə də, şəxsi və siyasi maraqları onu müstəqillik uğrunda mübarizəyə yönəltmişdi. 1862-ci ilin yayında, o, nəhayət, Cənubda yeni bir hərəkat başlatmaq məqsədilə yenidən hərəkətə keçdi. Qaribaldi, Siciliya və Cənub İtaliya'da müstəqillikçi qüvvələrlə birləşərək, öz liderliyini gücləndirmək istəyirdi. İtaliya hökuməti isə bu növbəti hərəkəti ciddi təhdid olaraq qiymətləndirərək ona qarşı sərt tədbirlər görməyə başladı. Hökumət, Qaribaldinin hərəkatını dayandırmaq və onun cənubdakı hərəkətlərini əngəlləmək üçün əskər göndərdi. Döyüşün grdişatı Aspromont döyüşü, İtaliya hökumət qüvvələri ilə Qaribaldinin rəhbərlik etdiyi könüllülər arasında baş verdi. Qaribaldinin məqsədi, Cənub İtaliya'da bir daha müstəqil bir hökumət qurmaq idi. Ancaq hökumət qüvvələri Qaribaldini və onun tərəfdarlarını qətiyyətlə dayandırmağa çalışırdı. Döyüş, Qaribaldinin cənubda yerləşən Aspromont dağları yaxınlığında başladı. İtaliya hökumətinin rəhbərlik etdiyi mütəşəkkil ordu, Qaribaldinin könüllüləri ilə qarşılaşdı. Qaribaldinin qüvvələri, çox sayda könüllüdən ibarət olsa da, nizami ordu ilə mübarizə aparmaqda çətinlik çəkirdi. Döyüşün başlanğıcında Qaribaldinin qüvvələri müəyyən uğurlar əldə etsə də, İtaliya hökumətinin ordusu çox güclü idi və mütəşəkkil bir şəkildə hücum etdi. Nəticədə, Qaribaldinin qüvvələri böyük itkilər verərək geri çəkilməyə məcbur oldular. Qaribaldi özü də yaralanmış və döyüşdən sonra təslim olmuşdu. Hökumət qüvvələri Qaribaldinin silahlı hərəkatını sona çatdırdı və onu əsir götürdü. Nəticələr Aspromont döyüşü, Qaribaldinin Cənub İtaliya'dakı müstəqillik hərəkatının sona çatmasına səbəb oldu. Döyüşün sonunda, Qaribaldi və tərəfdarları əzmilmiş və İtaliya hökuməti öz mövqeyini gücləndirmişdir. Bu döyüşdən sonra, Qaribaldinin siyasətdəki rolu azalmış, o, mübarizəsini dayandırmış və İtaliya Krallığına inteqrasiya olmuşdur. Aspromont döyüşü, həmçinin birləşmiş İtaliya Krallığının siyasi sabitliyinin artırılmasına, müstəqil qüvvələrin hərəkətinin dayandırılmasına və yeni bir idarəetmə sisteminin güclənməsinə şərait yaratmışdır. Bu döyüşün nəticələri, İtaliyanın birləşmə prosesindəki son mühüm addımlardan biri idi. Qaribaldinin uğursuzluğuna baxmayaraq, o, İtaliyanın tarixi və milli birliyi baxımından böyük bir simvol olaraq qalmağa davam etdi. Aspromont döyüşü İtaliya tarixində, birləşmə uğrunda mübarizə edənlərin, xüsusən də Qaribaldinin mübarizəsinin sona çatdığı mühüm bir mərhələ kimi yadda qaldı.
https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Aspromonte
https://www.wikiart.org/en/gerolamo-induno/the-wounded-garibaldi-after-the-battle-of-aspromonte
https://dbpedia.org/page/Battle_of_Aspromonte
https://shadow-plays.supdigital.org/sp/further-insights-the-battle-of-aspromonte
Tarix : 13 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
