Aquilino Gomes Ribeiro (13 sentyabr 1885 – 27 may 1963) - Portuqaliyalı roman yazarı, esseist və jurnalist. Ümumi məlumat O, “A Casa Grande de Romarigães” (Romarigãesin Böyük Evi, 1957) və “Quando os Lobos Uivam” (Qurdlar Uluyanda, 1958) kimi əsərləri ilə tanınır. Ribeiro Portuqal ədəbiyyatında realizm və regionalizmin ən mühüm nümayəndələrindən biridir. Salazar diktaturasına qarşı müxalif duruşu, Portuqaliyanın kənd mədəniyyətini və xalq həyatını təsvir edən zəngin üslubu ilə məşhurdur. Əsərlərində tez-tez Beira Alta bölgəsinin folkloru və tarixi əks olunur. Həyatı Aquilino Ribeiro 1885-ci il sentyabrın 13-də Portuqaliyanın Carregal do Sal şəhərində, Beira Alta bölgəsində anadan olmuşdur. Atası Joaquim Francisco Ribeiro kəndli, anası Mariana do Rosário Gomes evdar qadın idi. Yoxsul ailədə böyüyən Aquilino 1896-cı ildə seminariyaya daxil olmuş, lakin dini təhsili yarımçıq qoyaraq dünyəvi həyata yönəlmişdir. 1906-cı ildə Lissabona köçmüş, “O Século” və “Diário de Notícias” qəzetlərində jurnalist kimi çalışmışdır. 1908-ci ildə respublikaçı hərəkatda fəal iştirak etmiş, bomba istehsalı ilə bağlı şübhəli bilinərək həbs olunmuş, lakin qaçaraq Fransaya sürgün edilmişdir. Parisdə “Sorbon Universiteti”ndə filologiya və tarix təhsili almışdır. 1914-cü ildə Portuqaliyaya qayıtmış, 1919-cu ildə Grete Tiedemann ilə evlənmiş, bu evlilikdən bir oğlu (Aníbal) olmuşdur. Grete 1927-ci ildə vəfat etdikdən sonra 1929-cu ildə Maria José de Almeida ilə ikinci evliliyini etmiş, bu evlilikdən dörd övladı olmuşdur. 1927-ci ildən Salazar rejiminə qarşı müxalifətdə fəal olmuş, 1932-ci ildə yenidən sürgünə məruz qalmışdır. Ribeiro 1963-cü il mayın 27-də Lissabonda ürək tutmasından vəfat etmiş və “Prazeres Qəbiristanlığı”nda dəfn olunmuşdur. Yaradıcılığı Ribeiro ədəbiyyata “Jardim das Tormentas” (Fırtınalar Bağı, 1913) ilə başlamış, bu əsər realist üslubda yazılmış qısa hekayələr toplusudur. “A Casa Grande de Romarigães” (1957) zadəgan ailəsinin tənəzzülünü və kənd həyatını epik şəkildə təsvir edir. “Quando os Lobos Uivam” (1958) Salazar rejiminin torpaq siyasətinə qarşı kəndlilərin mübarizəsini işıqlandırır. “O Malhadinhas” (1946) isə folklor və yumorla zəngin regional hekayədir. Ribeiro-nun üslubu realist, lirik və dil baxımından zəngindir; o, Portuqal dilinin dialektlərini və kənd ifadələrini ustalıqla istifadə etmişdir. Onu Eça de Queiroz və Camilo Castelo Branco ilə müqayisə edirlər. Əsərləri Aquilino Ribeiro romanlar, qısa hekayələr və esselər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “Jardim das Tormentas” – “Fırtınalar Bağı” (1913) – qısa hekayə toplusu. “Terras do Demo” – “İblis Torpaqları” (1919) – roman. “O Malhadinhas” – “Malhadinyas” (1946) – roman. “A Casa Grande de Romarigães” – “Romarigãesin Böyük Evi” (1957) – roman. “Quando os Lobos Uivam” – “Qurdlar Uluyanda” (1958) – roman. “Andam Faunos pelos Bosques” – “Meşələrdə Faunlar Gəzir” (1926) – roman. “O Homem da Nave” – “Gəmi Adamı” (1944) – roman. Mükafatlar və tanınma Ribeiro həyatı boyu rəsmi mükafat almamışdır, çünki Salazar rejimi onun əsərlərini senzura ilə məhdudlaşdırmışdır. Lakin ölümündən sonra: "Portuqal Ədəbiyyat Akademiyasının Fəxri Üzvü" (1963, ölümündən sonra). "Aquilino Ribeiro Mükafatı" (1988) – onun xatirəsinə təsis olunmuşdur. “Quando os Lobos Uivam” 2002-ci ildə televiziya serialına çevrilmiş, “A Casa Grande de Romarigães” isə Portuqal məktəblərində tədris olunur. Əsərləri ispan, fransız və ingilis dillərinə tərcümə olunmuşdur. Şəxsi həyatı Ribeiro iki dəfə evlənmişdir: Grete Tiedemann ilə 1919–1927-ci illərdə, Maria José de Almeida ilə 1929-cu ildən ölümünə qədər. O, respublikaçı və antifaşist kimi tanınmış, Salazar rejiminə qarşı mübarizədə fəal olmuşdur. Parisdəki sürgün illərində Avropa ədəbiyyatı ilə yaxından tanış olmuş, bu da onun üslubuna təsir etmişdir. Ribeiro Beira Alta bölgəsinə bağlılığını həmişə qorumuş, kənd həyatını əsərlərində ideallaşdırmışdır. Mirası Aquilino Ribeiro Portuqal ədəbiyyatında regional realizmin və kənd mədəniyyətinin ən böyük təmsilçilərindən biridir. Onun əsərləri Salazar diktaturasına qarşı müqavimətin və Portuqaliyanın xalq ruhunun sənədləşdirilməsidir. “A Casa Grande de Romarigães” və “Quando os Lobos Uivam” Portuqal ədəbiyyatında klassik statusu qazanmış, onun adı Lissabonda və Beira Altada küçələrə və məktəblərə verilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Aquilino_Ribeiro
https://www.goodreads.com/author/show/1105545.Aquilino_Ribeiro
https://www.britannica.com/print/article/502105
https://www.britannica.com/biography/Aquilino-Ribeiro
https://www.jstor.org/stable/336673
https://www.imdb.com/name/nm16193270/
https://pantheon.world/profile/person/Aquilino_Ribeiro
https://www.outrostempos.com/en/por-lugares-de-aquilino-ribeiro
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
