Aphra Behn (1640–1689) - İngilis yazıçısı, dramaturq və poeziya sahəsində tanınmış biri. 17-ci əsrin sonlarında İngilis ədəbiyyatının inkişafına mühüm təsir göstərmişdir. O, həmçinin İngiltərədə qadın yazıçıların ən tanınmış nümayəndələrindən biri hesab olunur və bəzən İngilis ədəbiyyatında ilk peşəkar qadın yazıçısı olaraq tanınır. Behn, həyatının müxtəlif dövrlərində müxtəlif işlərlə məşğul olsa da, ədəbiyyat sahəsindəki töhfələri ilə əbədi iz buraxmışdır. Erkən həyatı və təhsili Aphra Behn 1640-cı ildə Londonda doğulmuşdur. Ailəsinin varlı olmaması səbəbindən o, təhsilini məhdud imkanlarla əldə edib. Behnin gənc yaşlarında bir çox təcrübələri olmuşdur. O, gənc yaşlarında Hollandiya və Fransa kimi ölkələrə səfərlər edib və orada bir sıra mədəniyyətlərlə tanış olub. Xüsusilə, Hollandiyadakı siyasi mühit və Fransa ədəbiyyatının təsiri, onun yaradıcılığına önəmli şəkildə təsir göstərmişdir. Bütün həyatını ədəbiyyata həsr etmək Behnin ədəbiyyata olan marağı onun peşəkar karyerasının başlanğıcı oldu. O, əvvəlcə dramaturq olaraq fəaliyyət göstərmiş və bir çox teatr əsərləri yazmışdır. Onun yazdığı ilk əsərlərdən biri olan The Forced Marriage (1671) teatr dünyasında bir çox müsbət rəylər almışdır. Behn həmçinin bir çox komediyalar və tragikomediya əsərləri yazmışdır ki, bunlar da dövrünün mədəniyyətinə və cəmiyyətinə dair tənqidi nəzərlər təqdim edirdi. Ən məşhur əsəri: Oronoko (1688) Aphra Behnin ən tanınmış əsəri, 1688-ci ildə nəşr olunan Oronoko adlı romanıdır. Bu əsər, Behnin təcrübəli yazıçılıq qabiliyyətini və dövrünün sosial məsələlərinə dair fikirlərini əks etdirən bir başyazıdır. Oronoko, Afrikalı bir prinçin əsir düşərək Amerikaya gətirilməsi və orada yaşadığı zülmü əks etdirir. Roman, Behnin orijinal sosial mövzulara, köləlik, irqi bərabərlik və insan hüquqları məsələlərinə dair tənqidi yanaşmalarını əks etdirir. Oronoko əsəri həmçinin ədəbiyyat tarixində ilk dəfə olaraq Afrikalı qəhrəman obrazını təqdim edən əsərlərdən biri sayılır. Behnin insan təbiətinə dair dərindən düşüncələri, onu dövrünün ən orijinal yazıçılarından biri kimi tanıtdı. Cinsiyyət və qadınlıq mövzuları Behn, öz dövründə qadın yazıçılarının azlıq təşkil etdiyi bir cəmiyyətdə fəaliyyət göstərirdi. O, qadınları və onların sosial mövqeyini öz əsərlərində açıq şəkildə tənqid edirdi. Behnin əsərlərində qadınların gücü, seksual azadlıq və gender bərabərliyi məsələləri ön plana çıxır. Onun yazılarında bəzən qadın xarakterlərində cinsi azadlıq və tərəqqi axtarışı ilə bağlı temalar mövcud olur. Təsiri və irsi Aphra Behn, İngilis ədəbiyyatında böyük bir iz buraxmış, xüsusən qadın yazıçılarının daha çox tanınmasına təkan vermişdir. O, həmçinin komediya janrında yazdığı əsərlərlə teatrın inkişafına da təsir göstərmişdir. Behnin əsərləri onun dövründə böyük müzakirələrə səbəb olmuş və bu gün də onun yaradıcılığı ədəbiyyat tədqiqatçıları tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. O, həm də cəmiyyətin hər sahəsində qadınların hüquqları və mövqeyi ilə bağlı böyük bir fəallıq göstərərək, ədəbiyyat sahəsindəki mübarizəsini genişləndirdi.
https://en.wikipedia.org/wiki/Aphra_Behn#/media/File:Peter_Lely_-_Aphra_Behn_-_Google_Art_Project.jpg
https://www.britannica.com/biography/Aphra-Behn
https://en.wikipedia.org/wiki/Aphra_Behn
https://tr.wikipedia.org/wiki/Aphra_Behn
https://www.poetryfoundation.org/poets/aphra-behn
https://heritage.humanists.uk/aphra-behn/
https://www.carcanet.co.uk/cgi-bin/indexer?owner_id=40
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
