Antoniadi şkalası - Astronomiya sahəsində, xüsusən teleskopla müşahidə edilən obyektlərin, xüsusilə də planetlərin görüntü keyfiyyətini və atmosferik şəraiti qiymətləndirmək üçün istifadə olunan bir ölçü sistemi. Tarix Evarist Avqust Antoniadi, 19-cu əsrin sonu, 20-ci əsrin əvvəllərində astronomik müşahidələrdə ən yaxşı nəticələri əldə etmək üçün atmosfer təzyiqi və digər faktorlara diqqət yetirən ilk alimlərdən biri idi. Antoniadi, astronomların müşahidələrində atmosfer şəraitinin əhəmiyyətini anladıqdan sonra, obyektlərin vizual keyfiyyətlərini həssas şəkildə ölçmək üçün bir sistem təklif etdi. Onun şkala sistemində müşahidə keyfiyyəti beş dərəcəyə bölünür. Bu dərəcələr, atmosferin şəffaflığını və planetlərin üzərindəki detalların nə qədər aydın göründüyünü göstərir. Antoniadi şkalasının dərəcələri Antoniadi şkalası 1-dən 5-ə qədər olan dərəcələrlə müəyyən edilir və hər bir dərəcə atmosferin şəraitini və müşahidə keyfiyyətini fərqli şəkildə təsvir edir: Dərəcə I (Çox yaxşı): Bu vəziyyətdə, atmosfer olduqca sabit və aydın olur. Planetlər və digər göy cisimləri çox dəqiq və detallı şəkildə görünür. İdeal şərait olaraq qəbul edilir. Dərəcə II (Yaxşı): Görünüş yaxşıdır, lakin atmosfer bəzən kiçik dalğalanmalar göstərir. Hər halda, planetlərin detalları görmək mümkündür, amma bəzən azacıq bulanıqlıq ola bilər. Dərəcə III (Orta): Atmosfer şərtləri orta səviyyədədir və görüntü aydınlığına təsir edir. Planetlərin üzərindəki detalları izləmək çətinləşir. Görüntü bulanıq və ya dalğalı olur, lakin hələ də müəyyən detalların izlənməsi mümkündür. Dərəcə IV (Pis): Atmosfer şərtləri çox pisdir. Görüntü gözlə görmək çox çətindir, çünki bulanıq və titrəyən bir təsvir yaranır. Planetlərin səthində heç bir dəqiq detal görünmür. Dərəcə V (Çox pis): Bu vəziyyətdə, görüntü praktiki olaraq görünməzdir. Atmosferdəki titrəmələr və dalğalanmalar o qədər şiddətlidir ki, heç bir detala baxmaq mümkün olmur. Bu, gözlə görülən ən pis şəraitdir. Əhəmiyyəti Antoniadi şkalası, astronomlara planetləri, ayları, asteroidləri və digər göy cisimlərini müşahidə edərkən atmosfer şəraitini nəzərə alaraq müşahidə nəticələrini daha dəqiq qiymətləndirməyə imkan verir. Bu şkala, xüsusən teleskopla müşahidə edən astronomlar üçün çox vacibdir, çünki atmosferin təsiri müşahidələrin keyfiyyətini birbaşa təsir edir. Astronomlar, gözlə görülən planetlərin detalları üzərində tədqiqatlar apararkən bu şkaladan istifadə edərək, əldə etdikləri nəticələri daha düzgün və etibarlı şəkildə qiymətləndirə bilərlər. Məsələn, Mars və Cəvahir planetləri kimi obyektlərin görünüşündəki dəyişikliklər və detallar bu şkaladan istifadə edərək düzgün bir şəkildə təsvir edilə bilər. Astronomik tədqiqatlara təsiri Antoniadi şkalası, planetlər və digər göy cisimləri üzərində aparılan astronomik tədqiqatlar üçün vacib bir alət olmuşdur. Bu şkala, günəş sistemimizdəki obyektlərin görsəl müşahidələrindəki dəqiqliyi artırır və atmosfer şəraitinin planetlərin səthindəki dəyişikliklərə necə təsir etdiyini göstərir. Beləliklə, astronomlar şəkillərin və görüntülərin keyfiyyətini doğru qiymətləndirə bilirlər. Antoniadi şkalası, astronomik müşahidələrin daha dəqiq və etibarlı şəkildə aparılmasına kömək edən bir sistemdir. Atmosferin şəraiti, planetlərin görsəl keyfiyyətini böyük ölçüdə təsir edir və Antoniadi şkalası bu təsirin ölçülməsi üçün istifadə olunan ən əhəmiyyətli vasitələrdən biridir. Şkalanın beş dərəcəsi, astronomlara teleskopla müşahidə edərkən görüntü keyfiyyəti haqqında dəyərli məlumatlar verir və planetlər və göy cisimləri üzərində daha düzgün tədqiqat aparmağa imkan yaradır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Antoniadi_scale
https://simple.wikipedia.org/wiki/Antoniadi_scale
https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803095417863
https://www.assa.org.au/resources/sky-watching/seeing/
https://britastro.org/2017/astronomical-seeing-part-1
https://adsabs.harvard.edu/full/1969Astr....6...21C
http://www.geocities.ws/kev_woodward/seeingscale.htm
http://www.ing.iac.es/Astronomy/instruments/naomi/antoniadi.html
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
