Antoni Lange (28 aprel 1862 – 17 mart 1929) - Polşa şairi, filosofu, poliqlotu (15 dil), yazıçı, roman müəllifi, elmi yazıçı, reportyor və tərcüməçi idi. O, Polşa Parnasizmi və simvolizminin nümayəndəsi olub, həmçinin Decadent hərəkətinin bir hissəsi kimi qəbul edilir. Romantizm, Fransız ədəbiyyatı üzrə mütəxəssis və Şərq mədəniyyətlərinin yayılmasına çalışmışdır. Onun ən məşhur romanı Mirandadır. O, İngilis, Fransız, Macar, İtalyan, İspan, Hindistan, Amerika, Serb, Misir və Şərq yazarlarını Polşa dilinə tərcümə edib və Polşa şairlərini Fransız və İngilis dilinə tərcümə edib. O, həmçinin Gənc Polşa hərəkatının ən orijinal şairlərindən biri hesab olunur. Onun əsərləri tez-tez Stéphane Mallarmé və Charles Marie René Leconte de Lisle ilə müqayisə olunur. Həyatı Antoni Lange Varşavada, patriyotik yəhudi ailəsi olan Henryk Lange (1815–1884) və Zofia Eisenbaum (1832–1897) ailəsində anadan olub. Atası, Polşanın Rusiya tərəfindən bölünməsinə qarşı keçirilən Noyabr üsyanında iştirak etmişdi. O, Romantizm ədəbiyyatına və onun ideallarına heyran idi. Antoni Lange, Varşava Universitetinə daxil oldu, lakin 1880-ci illərin ətrafında o, patriyotik fəaliyyətlərinə görə Tsarist namiestnik Apuchtin tərəfindən universitetdən qovulmuşdu. O, özünü maliyyə cəhətdən müəllimlik edərək təmin etmiş və həmçinin Napierski və Antoni Wrzesień imzaları altında şeir də dərc etmişdir. Parisdə təhsil almağa qərar verən Lange burada ədəbiyyat, fəlsəfə və incəsənətdəki yeni tendensiyalarla tanış olmuşdu. Fransada Jean Martin Charcot-nun nəzəriyyələri, Spiritizm, parapsixologiya, Arthur Schopenhauer və Friedrich Nietzsche-nin fəlsəfəsi, Şərq dinləri, Avropa və Şərq ədəbiyyatı və müasir ədəbiyyat tənqidi ilə maraqlanmışdı. O, Stéphane Mallarmé-nin ədəbi görüşlərində iştirak etmişdi. Lange Polşanın müstəqilliyinə qovuşduqdan sonra vətəninə qayıtmış və Varşava Yazıçılar və Jurnalistlər Cəmiyyətinin (Warszawskie Towarzystwo Literatow i Dziennikarzy) tanınmış üzvlərindən biri olmuşdu. Bu cəmiyyət 1933-cü ildə Polşa ədəbiyyat Akademiyasının yaranmasının ilkin formasıdır. Bolesław Prus, Julian Ochorowicz və Lange Polşanın ilk spiritistləri idi. O, Nowy Swiat küçəsində, Polşa yazıçısı və 1924-cü ildə Nobel mükafatı qazanan Wladysław Reymont ilə birlikdə bir mənzil kirayələyirdi. Yazıçılıq Lange məhsuldar və çoxistiqamətli bir yazıçı idi. O, bir çox romanlar (Miranda), hekayələr (Zbrodnia, Amor i Faun), dramalar (Malczewski, Wenedzi), esse və şeirlər yazmışdır. Lange'in poeziyası dərindən düşünülmüş və bilikli idi. O, Avropa mədəniyyəti ilə Buddizmi birləşdirən ənənələri birləşdirirdi. Lange'nin ekzistensial narahatlıqlarının başlıca mövzusu "son nöqtə" və "ölüm dövrü" idi. Poeziyasının formasını qurmaq üçün Lange, Stéphane Mallarme'nin təcrübəçi nəzəriyyələri ilə yanaşı, təzadlı nöqtələrə, impresionizmə və romantik sentimentalizminə müraciət edirdi. Lange nadir poetik formaları çox sevirdi: akrostişlər, daktilər, pantumlar, praeludiumlar, şerczolar, kantiklər və trioletlər. O, həmçinin kənd həyatının metafizik tərəfləri haqqında bir çox pastoralın müəllifi idi; Juliusz Slowacki-nin fəlsəfəsindən ilhamlanan tarixşünaslıq mahnıları; və dünyanın hər yerindən (Meksikadan Yaponiyaya qədər) ekzotik yaranış mifologiyaları yazmışdı. Lange, həmçinin şair ilə oxucu arasındakı əlaqə haqqında orijinal fikirlər təqdim edən bir çox lirik esse yazmışdır; bunlar, esxatoloji məsələlərə aid olan "Düşüncələr", "Məzar" kimi əsərləri əhatə edir. Yazıçılığının ilk mərhələsində o, estetizmə, formal yeniliklərə və Stéphane Mallarmé'nin nəzəriyyələrinə heyran idi. Lakin sonradan o, primitivizmə, anonimliyə, xalq şairlərinin yazılarına və 16-cı əsr şairlərinin şeirlərinə, boş şeirə (blank verse) yönəlmişdir.
https://www.britannica.com/biography/Antoni-Lange
https://pantheon.world/profile/person/Antoni_Lange
https://en.wikisource.org/wiki/Author:Antoni_Lange
https://www.dorotheum.com/en/k/antoni-lange/
https://www.goodreads.com/author/show/4539134.Antoni_Lange
https://en.wikiquote.org/wiki/Antoni_Lange
https://culture.pl/en/artist/antoni-lange
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
