Joao Baptista da Silva Leitao de Almeida Garrett (4 fevral 1799 – 9 dekabr 1854)-Portuqaliyalı şair, roman yazarı, dramaturq və siyasətçi. Ümumi məlumat O, “Viagens na Minha Terra” (Məmləkətimdə Səyahətlər, 1846) və “Frei Luís de Sousa” (Frey Luis de Sousa, 1844) kimi əsərləri ilə tanınır. Almeida Garrett Portuqaliyada romantizmin banisi hesab edilir və milli teatrın qurulmasında mühüm rol oynamışdır. Liberal siyasətçi kimi Portuqaliyanın konstitusiya hərəkatında fəal iştirak etmişdir. Həyatı Almeida Garrett 1799-cu il fevralın 4-də Portonun yaxınlığındakı Gaia şəhərində anadan olmuşdur. Atası António Bernardo da Silva Garrett varlı tacir, anası Ana Augusta de Almeida Leitão evdar qadın idi. Ailəsi zadəgan nəslindən gəlirdi. Garrett 1809-cu ildə Napoleon işğalından qaçaraq Azor adalarına köçmüş, burada dayısı tərəfindən təhsil almışdır. 1816-cı ildə “Koimbra Universiteti”nə daxil olaraq hüquq təhsili almış və 1821-ci ildə bakalavr dərəcəsi qazanmışdır. 1821-ci ildə Portuqaliyada Liberal İnqilabında iştirak etmiş, lakin 1823-cü ildə absolutistlərin qələbəsindən sonra Fransaya sürgün edilmişdir. Parisdə romantizm hərəkatından təsirlənmiş, Lord Byron və Walter Scott-un əsərləri ilə tanış olmuşdur. 1826-cu ildə Portuqaliyaya qayıtmış, 1832-ci ildə Konstitusiya hərəkatında yenidən fəal olmuşdur. Garrett 1828-ci ildə Luisa Midosi ilə evlənmiş, bu evlilikdən üç övladı (João, Maria və Luisa) olmuşdur. 1836-cı ildən ömrünün sonuna qədər Lissabonda yaşamış, “Milli Teatr”ın (Teatro Nacional) yaradılmasında liderlik etmişdir. 1854-cü il dekabrın 9-da Lissabonda vəba xəstəliyindən vəfat etmiş və “Prazeres Qəbiristanlığı”nda dəfn olunmuşdur. Yaradıcılığı Garrett ədəbiyyata “O Retrato de Vénus” (Veneranın Portreti, 1821) şeiri ilə başlamış, lakin ilk böyük uğurunu “Camões” (1825) adlı epik poema ilə qazanmışdır. Bu əsər Portuqaliyanın ən böyük şairi Luis de Camõesə həsr olunub və milli romantizmin başlanğıcı sayılır. “Frei Luís de Sousa” (1844) klassik faciə üslubunda yazılmış dramdır və ailə şərəfi ilə fərdi azadlıq arasındakı ziddiyyəti təsvir edir. “Viagens na Minha Terra” isə səyahət yazısı ilə romanın qarışığıdır, Portuqaliyanın mədəni və tarixi irsini lirik üslubda araşdırır. Garrett-in üslubu romantik idealizm, vətənpərvərlik və poetik dərinliklə zəngindir. Əsərləri Almeida Garrett şeirlər, romanlar, pyeslər və esselər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “O Retrato de Vénus” – “Veneranın Portreti” (1821) – şeir. “Camões” – “Kamoynş” (1825) – epik poema. “Viagens na Minha Terra” – “Məmləkətimdə Səyahətlər” (1846) – roman/səyahət yazısı. “Frei Luís de Sousa” – “Frey Luis de Sousa” (1844) – pyes. “O Arco de Sant’Ana” – “Sant’Ana Tağı” (1845–1850) – roman. “Folhas Caídas” – “Düşmüş Yarpaqlar” (1853) – şeir toplusu. “Catão” – “Katon” (1822) – pyes. Mükafatlar və tanınma Garrett həyatı boyu rəsmi mükafat almamışdır, lakin ölümündən sonra yüksək qiymətləndirilmişdir: "Portuqal Parlamenti tərəfindən Fəxri Titul" (1852) – siyasi və mədəni xidmətlərinə görə. "Almeida Garrett Milli Teatrı" (1861) – Lissabonda onun adına açılmışdır. “Frei Luís de Sousa” Portuqal məktəblərində tədris olunur, “Viagens na Minha Terra” isə 1978-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Əsərləri ispan, fransız və ingilis dillərinə tərcümə olunmuşdur. Şəxsi həyatı Garrett 1828-ci ildə Luisa Midosi ilə evlənmiş, lakin həyatında çoxsaylı romantik münasibətlər yaşamışdır. Onun məşhur sevgililərindən biri Adelaide Pastor olmuşdur ki, “Folhas Caídas” şeir toplusu ona həsr olunmuşdur. Garrett liberal və vətənpərvər kimi tanınmış, Portuqaliyada konstitusiya monarxiyasının qurulmasında fəal rol oynamışdır. O, həm də “Portuqal Tarix Akademiyası”nın qurucularından biri olmuşdur. Mirası Almeida Garrett Portuqaliyada romantizmin və milli mədəni şüurun banisidir. Onun teatr və ədəbiyyat sahəsindəki töhfələri Portuqal mədəniyyətinin yeniləşməsinə yol açmışdır. “Frei Luís de Sousa” və “Viagens na Minha Terra” Portuqal ədəbiyyatında klassik əsərlər kimi qəbul edilir, onun adı Lissabon və Portoda küçələrə və məktəblərə verilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Almeida_Garrett
https://www.cambridge.org/core/books/abs/companion-to-portuguese-literature/almeida-garrett-founder-of-modern-portuguese-literature/7D86E2E1A6F4146111ECA57E99B59AD3
https://ernie.uva.nl/viewer.p/21/56/object/131-158589
https://www.britannica.com/biography/Joao-Baptista-da-Silva-Leitao-de-Almeida-Garrett-visconde-de-Almeida-Garrett
https://cooltouroporto.com/blog/discover-almeida-garrett-porto-literary-icon
https://www.visegradliterature.net/works/pt-hu/Garrett,_Almeida_/biography
https://www.livrarialello.pt/en/almeida-garrett-
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
