Ain Zara döyüşü - 1911-ci ilin oktyabrında baş verən və Osmanlı İmperiyasının Liviya ərazisini müdafiə etməyə çalışdığı döyüşlərdən biri. Bu döyüş, İtaliya Krallığının Liviyadakı işğalını sürətləndirmək məqsədilə həyata keçirdiyi hücumların bir hissəsidir. Liviyanın İtaliya tərəfindən işğal edilməsi, həmin dövrün geopolitik mənzərəsini əhəmiyyətli dərəcədə dəyişmiş və Osmanlı İmperiyasının zəiflədiyini göstərən bir hadisə olmuşdur. Liviyada İtaliya işğalı və önəmli səbəblər 1911-ci ildə İtaliya, Liviyanı özünə qatmaq məqsədilə Osmanlı İmperiyasına qarşı hərbi əməliyyatlara başlamışdı. Liviya, o dövrə qədər Osmanlı İmperiyasının tərkibində olan və çox sayda etnik qrupdan ibarət bir ərazi idi. İtaliya, xüsusilə Liviyanın təbii sərvətlərindən və strateji əhəmiyyətindən faydalanmaq istəyirdi. Həmçinin, İtaliya, sonradan böyük güclərə çevrilmək niyyətində olan bir ölkə olaraq, kolonial genişlənməyə başlamışdı. İtaliya Krallığı 1911-ci ilin sentyabr ayında Liviyaya hərbi müdaxiləyə başladığı zaman, Osmanlı İmperiyası artıq bir neçə frontda mübarizə aparır və içəridə də bir sıra problemlərlə üzləşirdi. Buna görə də, Osmanlı ordusunun Liviya cəbhəsində güclü bir müqavimət göstərməsi çətin oldu. Ain Zara döyüşü Ain Zara, Liviya sahilində yerləşən bir ərazi idi və burada baş verən döyüş, Liviya müharibəsinin ən mühüm döyüşlərindən biri sayılır. 1911-ci ilin oktyabrında, İtaliya qüvvələri Liviyada mütəmadi olaraq irəliləyir və Əz-Zəviyə kimi önəmli şəhərləri ələ keçirirlər. Osmanlı qoşunları isə bu hücuma qarşı müqavimət göstərmək üçün bir neçə əhəmiyyətli müdafiə nöqtəsində, o cümlədən Ain Zara bölgəsində mövqelənmişdilər. Osmanlı müdafiəsi: Osmanlı qüvvələrinin Ain Zara bölgəsindəki müdafiəsi təcrübəsiz və hazırlıqsız bir vəziyyətdə idi. Döyüş öncəsi Osmanlılar ərazidəki çoxlu sayda əsgərlə birlikdə mövqe tutmağa çalışdılar, lakin silah və texnoloji cəhətdən İtaliya ordusu üstünlük təşkil edirdi. İtaliya ordusu, müasir silahlar, təyyarələr, topçular və daha yaxşı təchiz olunmuş logistika ilə Osmanlıları qarşılayırdı. İtaliya ordusunun hücumu: İtaliya qüvvələri, döyüşdə təcrübəli və yaxşı təchiz olunmuş idi. Havanın əlverişsizliyi və Osmanlıların mövqeyinin yaxşılaşdırılmasından əvvəl, İtaliya qüvvələri mühüm əraziləri ələ keçirməyə başladılar. Liviyada bu döyüşün sonunda İtaliya ordusu üstünlük əldə etdi. Məhz bu döyüşdən sonra İtaliya, Liviyada böyük bir ərazini nəzarət altına almış oldu. Döyüşün nəticələri Ain Zara döyüşü İtaliya üçün mühüm bir zəfər oldu, lakin bu döyüş yalnızca bir çox döyüşdən birincisi idi. Bu döyüş nəticəsində İtaliya, Liviyada tamamilə qalib gəlsə də, Osmanlı İmperiyası bu döyüşdəki məğlubiyyətini qəbul etmək məcburiyyətində qaldı. Osmanlı qüvvələri, yeni müasir silahlarla döyüşə hazırlıqlı olmasalar da, hələ də yerli xalqın və bir çox yerli mücahidin dəstəyi ilə müqavimət göstərməyə çalışdılar. İtaliya qüvvələri Ain Zara döyüşündə qələbə çaldıqdan sonra, daha da irəliləyərək digər bölgələrə də nəzarət etməyə başladılar. Liviyanın qalan hissəsi 1912-ci ilin sonuna doğru İtaliya tərəfindən tam işğal olundu. Osmanlı İmperiyası, çox güclü bir müqavimət göstərməsinə baxmayaraq, Liviyanı itirdi. Nəticə Ain Zara döyüşü, Osmanlı İmperiyasının son dövründəki güclü müqavimətlərdən biri olmasına baxmayaraq, Liviyanı itirməyə səbəb olan mühüm döyüşlərdən biri idi. Döyüş, həmçinin, müasir silahlar və hərbi taktikalarda İtaliya ilə Osmanlı arasındakı böyük fərqləri ortaya qoydu. Bu döyüşün və ümumilikdə Liviya müharibəsinin nəticələri, Osmanlı İmperiyasının tənəzzülünü daha da sürətləndirdi.
https://dbpedia.org/page/Battle_of_Ain_Zara
https://www.10000battles.com/battles2.php?bat=171
https://www.wikidata.org/wiki/Q16487664
https://libyanheritagehouse.org/omar-al-mukhtar-and-the-first-italian-invasion-of-libya
https://www.meisterdrucke.uk/fine-art-prints/Achille-Beltrame/398149/.html
Tarix : 15 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
