Abhinavagupta (təq. 950 – təq. 1020) — Hindistanın məşhur filosofu, mistik, şair və estetik nəzəriyyəçisi. O, Kəşmir Şaivizminin ən mühüm nümayəndələrindən biri hesab olunur. Abhinavagupta, həmçinin hind ədəbiyyatı, musiqi və rəqs nəzəriyyəsi sahələrində də dərin təsir göstərmişdir. Həyatı Abhinavagupta təqribən 950-ci ildə Hindistanın Kəşmir bölgəsində anadan olmuşdur. Onun ailəsi mədəni və dini ənənələrə sadiq idi. Abhinavagupta, erkən yaşlarında müxtəlif fəlsəfi və dini məktəblərdə təhsil almışdır. O, Kəşmir Şaivizmi, Vedanta, Qrammatika, Ədəbiyyat və Musiqi kimi sahələrdə dərin biliklərə yiyələnmişdir. Fəaliyyəti Abhinavagupta müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərmişdir. Onun əsas töhfələri aşağıdakılardır: Kəşmir şaivizmi Abhinavagupta, Kəşmir Şaivizminin ən mühüm nəzəriyyəçilərindən biridir. O, bu fəlsəfi məktəbin əsas prinsiplərini sistemləşdirmiş və geniş şərhlər yazmışdır. Onun əsərlərində Şaivizmin metafizikası, epistemologiyası və praktik tətbiqləri ətraflı şəkildə təqdim olunur. Estetik nəzəriyyə Abhinavagupta, hind ədəbiyyatı və incəsənət nəzəriyyəsi sahəsində də mühüm işlər görmüşdür. O, "Abhinavabharati" əsərində Bharata Muni'nin "Natya Shastra" traktatına geniş şərhlər yazmışdır. Bu əsər, dramaturgiya, musiqi və rəqs nəzəriyyəsi üzrə ən əhatəli təlimatlarından biridir. Fəlsəfi əsərlər Abhinavagupta, Kəşmir Şaivizmi ilə bağlı bir çox fəlsəfi əsər yazmışdır. Onun ən məşhur əsərləri arasında "Tantraloka" (Tantrların İşığı) və "Paratrisika Vivarana" (Üçlüyün Şərhi) var. Bu əsərlər, Şaivizmin metafizik və praktik aspektlərini ətraflı şəkildə izah edir. Əsərləri "Tantraloka" (Tantrların İşığı) – Kəşmir Şaivizminin əsas prinsipləri haqqında əsər. "Paratrisika Vivarana" (Üçlüyün Şərhi) – Şaivizmin metafizikası ilə bağlı traktat. "Abhinavabharati" – Bharata Muni'nin "Natya Shastra" əsərinə şərhlər. "Ishvara Pratyabhijna Vimarshini" – Şaivizmin epistemologiyası ilə bağlı əsər. İrs Abhinavagupta, Kəşmir Şaivizminin və hind estetik nəzəriyyəsinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Onun əsərləri, həm dini, həm də mədəni sahələrdə geniş təsir göstərmişdir. Abhinavagupta, həmçinin hind ədəbiyyatı və incəsənət nəzəriyyəsinin ən mühüm nəzəriyyəçilərindən biri kimi tanınır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Abhinavagupta
https://en.wikipedia.org/wiki/Tantr%C4%81loka
https://www.britannica.com/biography/Abhinavagupta
https://hareesh.org/blog/2015/12/20/who-was-abhinava-gupta
https://www.embodiedphilosophy.com/who-is-abhinavagupta-2/
https://yogainternational.com/article/view/tantra-and-the-teachings-of-abhinavagupta/?srsltid=AfmBOorVlk7NUmMOTG0Q1NmqiYaOWA83Qzbq8kBGv-tDh3fSdivA_mUE
https://www.anuttaratrikakula.org/abhinava/
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
